zaterdag 17 November 2018
Gastsprekers
Anthonie Hellemond
Anthonie Hellemond is voorzitter van de Belgische Vereniging voor Paleontologie (BVP) en de Belgische Raad voor Aardwetenschappen (RAW-CST). Anthonie is ongeveer 20 jaar actief binnen de paleontologie en heeft een bijzondere voorliefde voor paleozoïsche paleobotanie en paleo-ecologie van het Belgisch Devoon en Carboon. Hij studeerde geologie in Leuven en werkte aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen te Brussel. Op het Mammoetsymposium komt Anthonie Hellemond een lezing houden over het restauratieproject en de geschiedenis van de mammoet van Dendermonde. Het publiek kan er kennismaken met de verschillende restauratietechnieken, de problemen en uitdagingen van het project en de toekomst van de mammoet. Het is de bedoeling om aan het publiek mee te geven wat de wetenschappelijke en cultuurhistorische relevantie van dit uniek skelet is binnen een geologische, paleontologische en culturele context.
Dr. Mietje Germonpré
Dr. Mietje Germonpré is verbonden aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen te Brussel (KBIN-IRScNB-RBINS), waar ze als paleontologe onderzoek doet naar de ijstijdfauna binnen een Belgische en Europese context. In 2013 oogste ze internationaal heel wat persbelangstelling met haar onderzoek naar de domesticatie van honden aan de hand van het 32.000 jaar oude specimen van de ‘hond van Goyet’ gevonden in 1860 in het grotsysteem van Goyet (provincie Namen). Op het Mammoetsymposium komt dr. Mietje Germonpré een presentatie geven over de Belgische mammoeten binnen de geologische context van de Vlaamse vallei. Deze presentatie zal vooral een terugkeer zijn naar haar doctoraatsthesis en vroeg onderzoek naar de pleistocene zoogdierassemblages van verschillende locaties binnen de Vlaamse Vallei.
Dr. Koen Stein
Dr. Koen Stein is vertebratenpaleontoloog en FWO Postdoc onderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Als paleontoloog begon hij zijn onderzoek naar macrofossielen in de Siluurriffen van Groot-Britannië met als doel een overzicht te krijgen van de ecologische veranderingen binnen deze gemeenschap. Ook onderzoek naar de Kuehneosauridae uit het Laat-Trias behoorden tot de eerste onderzoeksonderwerpen die Koen tijdens zijn studie (MSc Palaeobiology, University of Bristol) behandelde. Voor zijn doctoraatsonderzoek ging het vervolgens richting Bonn (Duitsland) waar Koen onderzoek verrichtte naar de histologie van fossiele en recente viervoetigen. Op het Mammoetsymposium komt dr. Koen Stein meer vertellen over de relatief onbekende mammoet van Hoboken, één van de weinige mammoeten in België die geen composiet betreft en er een hele woelige geschiedenis heeft opzitten.
Dr. Bas van Geel
Dr. Bas van Geel is sinds 1968 actief als palynoloog bij de Universiteit van Amsterdam. Hij heeft stuifmeel- en zadenonderzoek uitgebreid met de analyse van schimmels en algen. Het verklaren van klimaatveranderingen tijdens de laatste ijstijd en de warme periode daarna is lange tijd een hoofddoel geweest van zijn onderzoek. Ruim 10 jaar geleden zag Dick Mol in dat de maag- en darminhoud van in Siberië bevroren mammoeten een schat aan informatie zou kunnen opleveren. Mol betrok Van Geel bij onderzoekingen, en teams van wetenschappers werkten onder leiding van Van Geel aan het mest-onderzoek. Het dieet van mammoeten en de samenstelling van plantensoorten in de mammoetsteppe werd nauwkeurig onderzocht. Op het Mammoetsymposium zal Dr. Bas van Geel een presentatie geven over deze aanpak, die onder meer leidde tot het ontdekken van een gedragsaspect van mammoeten: ze aten regelmatig mammoetmest.
Dick Mol
Dick Mol is voorzitter van de Werkgroep Pleistocene Zoogdieren (WPZ) en als onderzoekmedewerker verbonden aan het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Ruim een halve eeuw houdt hij zich al bezig met fossiele zoogdierresten uit het Kwartair, in het bijzonder het Pleistoceen. Vele decennia heeft hij overblijfselen van pleistocene zoogdieren verzameld die door de visserij zijn opgevist van de Noordzeebodem tussen Engeland en Nederland. Hij organiseerde vele expedities op de Noordzee, op jacht naar overblijfselen van de mammoetfauna. Naast al deze onderwaterontdekkingen was hij betrokken bij de opgravingen van de mammoeten van Orvelte in Drenthe in 1991 en 2009. Op het Mammoetsymposium zal hij een lezing geven over deze zeldzame Nederlandse in situ vondsten van mammoeten.
Dr. Carolien Van Hecke
Dr. Carolien Van Hecke is archeologe van opleiding en sinds 2015 verbonden aan de stedelijke musea van Dendermonde. In haar vrije tijd werkt ze actief mee aan archeologisch onderzoek en popularisatie van archeologie binnen een Vlaamse context. Dit doet ze o.a. als redactielid van het populair wetenschappelijk archeologisch tijdschrift ‘Ex-situ’. Als huidig directeur van o.a. het Vleeshuismuseum in Dendermonde was ze nauw betrokken bij het restauratieproject van de mammoet van Dendermonde in 2017 en neemt ze op 17 november met veel plezier de functie van dagvoorzitter van het mammoetsymposium waar. Haar passie en wil tot samenwerking ligt aan de basis van dit symposium en een vormt een unieke katalysator voor de interdisciplinaire samenwerking tussen paleontologie en archeologie.
.jpg)
Dr. Grant Zazula
Dr. Grant Zazula is de zoogdierpaleontoloog van de Yukon, Canada. In Whitehorse, Yukon, leidt hij het overheidsprogramma The Yukon Paleontology Program. De keynote speaker van het Mammoetsymposium is een begenadigd spreker die zijn publiek weet te boeien: over mammoeten, mastodonten, reuzebevers en kamelen uit het Kwartair. In zijn voordracht op het Mammoetsymposium vertelt hij ons over de jarenlange nauwe samenwerking met de gouddelvers in de Klondike en de resultaten hiervan. Niet alleen over de enorme collecties die vergaard zijn, maar ook over de wetenschappelijke onderzoeksresultaten zoals aDNA en 14C ouderdomsdateringen. Zijn collecties in Whitehorse worden wereldwijd gebruikt voor moderne onderzoeken inzake evolutie, verspreiding van diersoorten en het vraagstuk van uitsterven van de megafauna.
Prof. Dr. René Cappers
Prof. Dr. René Cappers is bijzonder hoogleraar oecologie en palaeooecologie van het Nabije Oosten en is verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit Leiden. Zijn onderzoek richt zich op de reconstructie van de flora en vegetatie, en de reconstructie van de voedseleconomie. Indertijd is hij betrokken geweest bij het botanisch onderzoek bij Orvelte, waar onder andere resten van mammoeten zijn aangetroffen. Het botanisch onderzoek had betrekking op zowel de microresten (met name stuifmeel en sporen) als op de marcoresten (met name zaden, vruchten en mossen). De toenmalige flora blijkt opvallend veel overeenkomsten te vertonen met de huidige flora. In de bijdrage op het Mammoetsymposium zal Prof. Dr. René Cappers een beeld schetsen van de flora uit het Weichselien op basis van beide groepen plantenresten.
Bram Langeveld
​
Bram Langeveld is conservator van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Hij houdt zich onder andere bezig met onderzoek aan pleistocene vertebraten, met name vogels en zoogdieren, uit Nederland en de aangrenzende Noordzee. Hij studeerde biologie aan de Universiteit Leiden en deed zijn afstudeeronderzoek aan een fossiel nest van een grondeekhoorn uit de permafrost van de Yukon (Canada): een bevroren bal vegetatie. Hij onderzocht de plantenresten, maar ook het fossiele stuifmeel en de schimmelsporen en het aDNA uit de plantenresten. Het onderzoek leverde veel informatie over het landschap en de vegetatie van de Yukon zo'n 30.000 jaar geleden op, waarover Bram Langeveld op het Mammoetsymposium zal vertellen.